Học là học sáng tạo kiến thức, phát triển năng lực
Học cách tự mình tìm ra kiến thức, tự mình sáng tạo ra kiến thức mới, bước đầu là “mới” đối với bản thân mình, tiến tới “mới” đối với cộng đồng lớp học, với thầy, với sách, vươn tới cái đích “kiến thức mới để xây dựng đất nước” như Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn, hướng tới cái đích xa - lý tưởng “mới” đối với cả thế giới như Giáo sư Ngô Bảo Châu.
Học cách học, cách tiếp cận, phân tích, tổng hợp, luận giải, sáng tạo, giải quyết vấn đề, tức là nhằm phát triển năng lực tư duy độc lập, năng lực tự học, năng lực thực hành, năng lực sáng tạo, kỹ năng sống.
Học để hành, hành để học, để phát triển năng lực thực hành, vận dụng và phát triển sáng tạo những gì đã học.
Học cốt lõi là tự học. Tự học chữ, tự học nghề, tự học nên người. Tự học hành sáng tạo suốt đời.
Tự học không phải là học riêng lẻ một mình mà tự học hợp tác với bạn, với thầy, với máy tính, với sách… Người học được bình đẳng tham gia trao đổi, thảo luận, tranh luận, bày tỏ chính kiến riêng của mình, tự do trình bày những ý kiến khác với thầy, với sách, biết cách tiếp thu ý kiến của bạn và thầy để điều chỉnh những gì mình tự tìm ra thành kiến thức khoa học.
Sách giáo khoa không phải là sách “dạy”, sách “cung cấp kiến thức” mà là “sách học”, “sách tự học”, “sách ngân hàng tình huống - vấn đề”, sách cung cấp một hệ thống tình huống - vấn đề cho người học tự mình nghiên cứu, tìm tòi, suy đi nghĩ lại, tìm ra cách giải, không bằng lòng với một cách giải duy nhất mà kiên trì động não tìm ra càng nhiều cách giải càng tốt, tất cả các cách có thể có, tự mình tìm ra kiến thức.
Máy tính là công cụ tự học tuyệt vời giúp cho người học phát triển năng lực tự học, năng lực thực hành, năng lực tin học, năng lực sáng tạo.
Mỗi người học một máy tính - công cụ tự học ngày nay, công cụ sản xuất ngày mai.
.jpg)
Thầy giáo ngày nay không phải là “thầy dạy”, “dạy chữ, dạy nghề, dạy người”. Thầy là “thầy học”, “chuyên gia về việc học”, “nhà khoa học về việc học”, “người hướng dẫn cách học”.
Thầy hướng dẫn cho trò tự học chữ, tự học nghề, tự học nên người.
Thầy cùng trò biến quá trình dạy - học “truyền thụ - tiếp thu ghi nhớ kiến thức” thành quá trình “tự học hành sáng tạo dưới sự hướng dẫn khoa học của thầy”.
Thầy không áp đặt tư duy, kiến thức của mình cho trò tiếp thu, ghi nhớ. Thầy là “người bạn hợp tác”, “người bạn đồng hành” với người học trong quá trình người học tự mình tìm ra kiến thức, chân lý. Thầy luôn luôn phát huy dân chủ, tạo ra môi trường thuận lợi cho trò tập dượt “độc lập suy nghĩ, tự do tư tưởng”, “tự do sáng tạo”, tự mình sáng tạo ra kiến thức, chân lý, “tự do phục tùng chân lý”.
